حجت الاسلام و المسلمین خسروی: علت تفرقه ها کم عقلی است/ اگر عقل نباشد انقلابی گری هم موجب لطمه و ضربه می شود

مدیرکل دفتر برنامه ریزی، آموزش و توسعه مشارکت های امور قرآن با بیان اینکه نبی گرامی اسلام(ص) شخصیتی است که بزرگترین تحول را در جامعه بشری از نظر فکری و اجتماعی آفریده است و هیچ انسانی در عالم به اندازه ایشان در بالا بردن افکار مردم نقش نداشته است. مهمترین کار پیامبر(ص) تربیت انسان است. تربیت انسان از ساختن پیچیده ترین هواپیماها هم مشکل تر است. تربیت انسانی که دارای اراده، صبر، حلم و فکر بلند باشد، کار فوق العاده مشکلی است. اما در طول این هزار و چهارصد سال شخصیت های زیادی از زن و مرد به کمال رسیده اند؛ همه در سایه نور پیامبر، قرآن و اهل بیت(ع) بوده است.

وی در خصوص روش تربیتی پیامبر اسلام(ص) اظهار داشت: پیامبر اکرم(ص) از خود چیزی نیاورده بلکه توانسته همان عقلی که گوهر خلقت است و در تمام انسان ها وجود دارد را رشد دهد و شکوفا کند. عقل مهمترین وسیله امتیاز انسان با سایر جانداران است و اهمیتی را که قرآن برای عقل قائل شده برای هیچ چیز دیگری قائل نشده است. کتاب کافی یکی از مهمترین کتب حدیثی شیعه است. اولین بخش این کتاب «باب العقل و الجهل» است. یعنی قبل از اینکه باب نبوت، ولایت، نماز و عبادات مطرح شود، بحث عقل است.

خسروی با تأکید بر اینکه عقل محبوب ترین مخلوق خداوند عالم است، افزود: اگر کسی بهشت برود عقل وسیله می شود و اگر کسی هم جهنمی شد هم باز او نقش داشته است. عقل وسیله رشد، هدایت و سعادت انسان است و تمام بدبختی ها از جایی شروع می شود که از آن استفاده نمی کنیم. عقل را باید به کار گرفت. اگر عقل حرکتی نداشته باشد ثمری ندارد. قرآن می فرماید کسانی که به پیامبر(ص) بی احترامی می کنند، عقل ندارند؛ نمی فرماید ایمان ندارند.

وی با بیان اینکه خداوند انسان های فحّاش را دوست ندارد، ادامه داد: انسان مسلمان نباید زبانش به فحش آلوده شود. در جامعه ما تصور می شود ایمان و اسلام همان نماز خواندن و روزه گرفتن است. اما زبانمان هرچه خواست می گوید و خودمان را هم مؤمن، مسلمان و کامل می دانیم. قرآن می فرماید این از بی عقلی است که انسان عفت کلام را رعایت نکند. آیه دیگر می فرماید تفرقه، جدایی، کینه ورزی یک جامعه را از درون از بین می برد. علت تفرقه بی عقلی است. راه حل، ایجاد وحدت تعقل و عقل است. اما گاهی در اثر کم عقلی و بی عقلی زحمات بسیاری از مسئولین را در یک لحظه دود هوا می کنیم.

مدیرکل دفتر برنامه ریزی، آموزش و توسعه مشارکت های امور قرآن با بیان اینکه هم درک و هم درد لازم است، تصریح کرد: کسانی درد و انگیزه دینی، انقلابی و ولایی دارند اما گاهی می بینیم بعضی از آنها، ولو به ندرت، درک لازم را ندارند. اگر درد باشد و درک نباشد فاجعه می آفریند. عکس این موضوع هم همین است؛ یعنی درک باشد و درد و انگیزه نباشد. خوب مسائل را می فهمد اما انگیزه و دلسوزی برای اسلام و مردم را ندارد. این هم مشکل آفرین است. در یک قاب عکس می گیرند ولی دل ها از هم جدا است. این امر مشکل را حل نمی کند. علت این تفرقه ها کم عقلی است.

وی یادآور شد: امام هادی(ع) فرمود «حجت خداوند بر مردم عقل است». اگر عقل باشد انسان به امامت هم می رسد و تشخیص می دهد امام چه کسی است. اما اگر عقل به کار نیفتاد، اعتقاد به امامت هم کارساز نیست؛ می خواهد از امام دفاع کند ولی ضربه می زند. اگر عقل نباشد انقلابی گری هم موجب لطمه و ضربه می شود. باید پشتوانه همه حرکت ها عقل، درایت، درک، فکر و اندیشه باشد. اما اشکال کار این است که همه خودشان را عقل کل می دانند و هیچ کس احساس نمی کند که شاید من از نظر فکری و عقلی نیاز به تکامل داشته باشم.

خسروی با اشاره به حدیثی از امام موسی بن جعفر(ع) گفت: یکی از گرفتاری های جوامع حسد است. خیلی از افراد نمی توانند پیشرفت دیگران را ببینند؛ این یک بیماری است. اگر عقل آمد تفرقه، حسد، خرافه و چشم و هم چشمی از بین می رود. این درد با نماز خواندن و تلقین معنویات حل شدنی نیست. قرآن می فرماید علت بی حرمتی ها کمبود عقل و علت تفرقه به کار نبردن عقل است. یکی از راه های تکامل و تکمیل عق، استفاده از تجربه دیگران و مطالعه تاریخ است. امروز دنیای علم می گوید دیدن تجربیات دیگران عقل نوجوان و جوان را رشد می دهد. به این دلیل اکثر انبیاء در چهل سالگی مبعوث می شوند که انسان چهل سال تجربه دیده و این است که عقل را بالا می برد. اگر عقل رشد کرد، ایمان هم رشد می کند.

وی افزود: برای رشد عقل باید زنجیر هوا و هوس را از دست و پای عقل باز کرد. همه عقل دارند؛ ولی عقلشان در اسارت هوا و هوس است. خدا رحمت کند امام خمینی(س) را که یکی از اقدامات فوق العاده مهم ایشان نوشتن کتاب های اخلاقی است. کتابی به نام «شرح جنود عقل و جهل» دارد. ما دو نوع جهل در مقابل علم و در مقابل عقل داریم. جهل در مقابل علم بی سوادی است و به مدرسه می روند برطرف می شود. اما جهل در مقابل عقل با حوزه و دانشگاه برطرف نمی شود.

مدیرکل دفتر برنامه ریزی، آموزش و توسعه مشارکت های امور قرآن ادامه داد: کتابی که امام تحریر کرده اند در موضوع علم اخلاق و خودسازی بی نظیر است. امام در مقدمه آن کتاب می فرماید اکثر کتاب های اخلاق نسخه است؛ ولی کتاب اخلاق باید دارو باشد. یعنی همین که می خوانید، منقلب شوید. این کتاب در انسان سازی و تکمیل عقل فوق العاده است و بر اساس روایتی تحریر شده که معصوم می فرماید خداوند عقل و جهل را آفرید و برای هرکدام 75 وزیر قرار داد. تواضع، صبر، ادب و حیاء وزرای عقل هستند. یعنی تواضع باعث می شود که به تدریج عقل رشد کند. بی حیایی، کبر، غرور، سوء ظن، غیبت، تهمت و بدزبانی وزرای جهل هستند. یعنی هرچه انسان به اینها روی بیاورد پادشاه جهل قوی می شود و عقل ضعیف می شود. به تدریج می بینیم که فرد دیگر عقلش کار نمی کند و همان تعصب خود را تا آخر ادامه می دهد. این جمود و تحجر است.

وی تأکید کرد: من نمی دانم چرا موضوع تحجر برای رسانه ها حساس نیست. مگر امام نفرمود خون دلی که از متحجرین خورده ام از دستگاه ساواک و شاه نخورده ام؟! تحجر به معنای دگم بودن، واپسگرایی و به کار نینداختن فکر و عقل است. مقام معظم رهبری در سال گذشته دو مرتبه موضوع تحجر را مطرح و روی آن تأکید فرمودند؛ باز هم رسانه ها روی این قضیه کار نمی کنند. برای اشرافیت فیلم می سازند و مصاحبه می کنند که به آبروی یک نظام لطمه می زند. بسیار کار درستی است ولی تحجر کمتر از آن نیست. اصلا با تحجر مقابله نمی شود که بپرسند، متحجر کیست و راه بیرون آمدن از تحجر چیست؟

خسروی با اشاره به اینکه در کتاب امام خمینی مباحث بسیار ارزشمندی راجع به عقل و جهل مطرح است، گفت: در اثر وزیر حلم و صبر عقل امام حسن مجتبی(ع) به کمال رسید. شخصی که تحت تأثیر تبلیغات معاویه بود هرچه خواست به علی بن ابیطالب(ع) و فرزندش اهانت کرد. ولی امام مجتبی(ع) نگاهی به این مرد انداخت و فرمود غریب هستی؛ اگر مشکلی داری و از دستم بر می آید برایت حل کنم. این شخص می گوید انتظار داشتم وقتی فحش ها را شنید ایشان هم به من فحش دهد؛ همین کاری که خیلی ها انجام می دهند. این فرهنگ معاویه است که در بین ما و خانواده ها جا افتاده که حتما باید جواب طرف را بدهیم و راه امام حسن نیست.

وی در پایان تأکید کرد: قبر امام حسن غریب است؛ اما غریب تر از آن اندیشه های امام حسن مجتبی(ع) است. فکر بلند حسن بن علی(ع) در خانواده ها کمتر مطرح می شود اگر مطرح هم شود، کمتر توجه می شود. آن فرد وقتی خواست از خانه امام حسن(ع) بیرون برود گفت وقتی به مدینه آمدم مغضوب ترین انسان ها در نظر من علی(ع) و اولادش بود؛ حالا که بر می گردم با شخصیت ترین و محبوب ترین انسان ها در نظر من علی(ع) و اولادش هستند. اگر عقل، صبر و حلم باشد بسیاری از مشکلات ما رخت بر می بندد. امیدواریم خداوند عقل همه ما را کامل تر برگرداند و نفاق، کینه و دشمنی را از میان بردارد.