این اختلال دانش آموزان را جدی بگیرید!

به گزارش آستان، نارسانویسی نوعی از اختلالات یادگیری است که معمولاً در سن دبستان قابل ‌تشخیص است و در صورت تشخیص به ‌موقع می‌توان مانع شکست تحصیلی کودکان شد. 

کارشناسان حوزه کودکان و نوجوانان بر این باورند کودکانی که دارای اختلال یادگیری هستند، از نظر نمره هوش بهر، موقعیت و امکانات تحصیلی و فرصت‌ها با دیگران در یک سطح هستند ولی بازدهی بسیار ضعیف‌تری نسبت به همسالانشان از آنها می‌بینیم. این نوع اختلالات با انجام آزمون‌هایی قابل تشخیص هستند و امروزه به دلیل بالا رفتن سطح ارزیابی، شیوع بیشتری از این اختلال را در جوامع تشخیص می‌دهیم.

به گزارش آستان، برخی روان پزشکان حوزه کودک و نوحوان نیز فرآیند انتقال تفکرات بر روی کاغذ را نوشتن یا بیان نوشتاری می‌نامند و معتقدند: بیان نوشتاری مستلزم به‌کارگیری مهارت‌های گوناگونی است. مهارت‌های مکانیکی نوشتن مانند دست‌خط، هجی کردن و نقطه‌گذاری، مهارت های زبانی مانند درک معنای کلمه‌ها و دستور زبان و مهارت‌های تفکر مانند سازماندهی و برقراری ارتباط بین مطالب از مهم‌ترین مهارت‌هایی هستند که در نوشتن نقش دارند. در زبان مبتنی بر رویکرد کل‌نگر بر نقش و اهمیت نوشتن تأکید شده است. در این رویکرد بر درک معنای آنچه فرد می‌نویسد، بیش از رشد مهارت‌های ویژه توجه می‌شود.

ضعف در مهارت‌های زبانی و فراشناختی بر فرآیند نوشتن تأثیر دارد. بسیاری از دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری توانایی کنترل فرآیند شناختی خود را ندارند. آنها از راهبردهای خودگردانی و ارزیابی خود به ندرت استفاده می‌کنند. اغلب آنها قادر نیستند برای نوشتن خود هدف تعیین کنند، برنامه‌های مناسب طراحی کنند، ایده‌های خود را سازماندهی کنند و پیش‌نویسی از متن تهیه یا متنی را بازنویسی نمایند. در نتیجه، نوشته‌های آنها از ساختار ضعیفی برخوردار بوده و از نظر انتقال معنا ضعیف است. 

در بحث نوشتن کودکان دبستانی در این زمینه‌ها دچار مشکل می‌شوند: رونویسی (مشق)، از بر نویسی (دیکته) و از خود نویسی (انشا). تحلیل خطا در افراد نارسانویس را می‌توان با استفاده از دیکته و سایر دست‌نوشته‌های دانش‌آموزان انجام داد. خطای نوشتاری دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری معمولاً سیستماتیک است. به عبارت دیگر، ثباتی نسبی بر آن حاکم است. در ارزیابی خطاهای دانش‌آموزان باید به پرسش‌های زیر پاسخ داد:

آیا عدم آشنایی دانش‌آموز با قواعد دستوری موجب ایجاد خطا شده است؟ آیا بی‌دقتی دانش‌آموز به خطای هجی کردن منجر شده است؟ آیا می‌تواند کلمه مستقل از متن را هجی کند؟ آیا کلماتی وجود دارند که دانش‌آموز مکرراً و در متن‌های مختلف آنها را غلط بنویسد؟

از جمله خطاهایی که در افراد نارسانویس می‌بینیم، عبارتند از:

این افراد بازخورد دیداری حین نوشتن و بعد از آن به خود نمی‌دهند؛ یعنی توجهی به آنچه اشتباه نوشته‌اند، ندارند. حروف غیرضروری و اضافی به کلمه‌ها می‌افزایند. بعضی از حروف کلمه‌ها را حذف می‌کنند. خطاهایی انجام می‌دهند که از تلفظ نادرست کلمه ناشی می‌شود. وارونه می‌نویسند؛ یعنی کل کلمه را با حروف از آخر به اول می‌نویسند. یک حرف را به جای حرف دیگر در کلمه جایگزین می‌کنند. ضعف در شکل‌دهی حروف، نوشتن حروف به صورت خیلی ریز یا خیلی درشت و ناهماهنگ، کاربرد نابجای حروف بزرگ و کوچک، نوشتن حروف به صورت فشرده و درهم و برهم، ناهماهنگی در فضای خالی میان حروف، مشکل در ردیف کردن و روی خط نوشتن حروف و کج نوشتن. توجه داشته باشید که این خطاها در ابتدای یادگیری رایج هستند و در صورت ادامه‌دار بودن و تصحیح نشدن و با تشخیص روانشناس می‌توان بر آن نام اختلال گذاشت.

برای تعیین راهبردهایی که دانش‌آموزان نارسانویس را یاری دهد، باید به تحلیل خطاها پرداخت. از جمله فعالیت‌هایی که می‌تواند به این دانش‌آموزان کمک کند، عبارتند از: تمرین تا حد تسط؛ یعنی در حدی تکرار صورت گیرد که فرد در آن مقوله مسلط شود. انتخاب واحدهای آموزشی کوچک، فراهم کردن تمرین و بازخورد کافی، انتخاب کلمات مناسب و ساده برای نوشتن، آموزش مستقیم و خصوصی جدای از کلاس‌های عمومی، گفتگو با دانش‌آموز حین تدریس، مرور کلمات یادگرفته شده، آموزش کلمه در متن، ایجاد انگیزه در دانش آموزان با به‌کارگیری بازی و فعالیت‌ها و انتخاب کلمات معنادار.

در نهایت، نارسانویسی در دانش‌آموزان با کمک معلم ویژه و آموزش‌های ویژه به‌موقع و زودهنگام می‌تواند درمان شود و از شکست تحصیلی دانش‌آموز جلوگیری به عمل آید.

منبع:آستان