به گزارش آستان، ریموند روان شناس آمریکایی می گوید: خلاقیت قابلیتی است که در همگان وجود دارد اما نیازمند پرورش و تقویت است. خلاقیت عبارت است از توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکرکردن به شیوه ای متفاوت، ابداع و اختراع چیزهای جدید، استفاده از چیزهای نامربوط و تبدیل آن به شکل‌های جدید.
همچنین خلاقیت به معنای ابداع، نوآوری، ابتکار و آفرینندگی در تمام فعالیت های آدمی است. برای رشد و پرورش خلاقیت، بهترین زمان، سنین کودکی است. از آنجایی که محیط خانه نقش بسیار مهمی در رشد و پرورش کودکان دارد و اساساً پرورش خلاقیت در بستر خانواده صورت می گیرد، لذا والدین میتوانند با شناخت کامل کودک و خصوصیت مراحل رشد و تربیت آنها و به کاربستن به موقع توصیه ها، قبل از آنکه کودکان به محیط رسمی مدرسه پای بگذارند، خلاقیت کودکان خود را پرورش دهند.
خلاقیت در کودکان از روش های مختلفی پرورش می یابد. قصه گویی یکی از بهترین روش های آموزش کودکان خردسال است که لذت بردن از قصه و کتاب را به آنها می شناساند و به آنان فرصت کسب مهارت های اجتماعی، حل مسأله، گوش دادن فعال، تمرکز، تقویت مهارت های کلامی و پرورش خلاقیت را عرضه می کند.
افلاطون اشاره می کند که «پرورشی که روح کودکان از طریق قصه کسب می کند، بسیار بیشتر از تربیتی است که جسم آنها از طریق ورزش کردن کسب می کند.» از طریق قصه گویی می توان تغییرات زیادی در زمینه یادگیری، سوادآموزی و خلاقیت کودکان ایجاد کرد روانشناسان معتقدند کودکان از ۵سالگی به داستان و قصه علاقمند می شوند. البته قصه‌گویی خلاق مستلزم یک ارتباط دوجانبه و متقابل بین قصه‌گو و شنونده است. قصه‌گو با نقل شفاهي يك داستان، براي شنوندگان خود، امكان تصويرسازي ذهني را فراهم مي‌سازد.
همچنان كه كودك قصه را مي‌شنود و صحنه‌ها، عمل داستان و شخصيت‌هاي آن را خلق مي‌كند، توانايي تجسم و خيالبافي كه مبناي تصور خلاق است، در وجود او شكوفا مي‌شود. از ميان داستان‌ها به ويژه داستان‌هاي تخيلي يا علمي ـ تخيلي مي‌توانند در فعال كردن قدرت تخيل و ايجاد روح نوجويي و حس كنجكاوي، ابزاري مناسب باشند. استفاده هوشمندانه از داستان تخيلي، نه تنها حس آينده کودکان را غني مي‌سازد، بلكه جاني تازه به تخيل آنها مي‌بخشد و توانايي كنترل و تسلط به تغييرات را در آنها بالا مي‌برد.
روش های متعددی برای تشویق کودکان به فعالیت خلاق، از طریق داستان و قصه گویی وجود دارد. روش هایی مانند نقل قصه های بدون پایان و تشویق کودکان به تکمیل آنها، نقل قصه های بدون عنوان و تقاضا از کودکان برای انتخاب عنوان، شرکت دادن کودکان در نمایش های خلاق برای ساختن داستان، تصویرگری و نقاشی بر اساس داستان.
بر اساس گزارش آستان،الكس اسبورن كه از صاحب‌نظران در زمينه خلاقيت و مؤسس بنياد آموزش خلاقيت است، مي‌گويد: «براي به دست آوردن حداكثر تمرين خلاقيت از داستان‌هاي كوتاه، بايد بكوشيم كه با خواندن قسمت اول داستان و فكر كردن درباره قسمت آخر و نوشتن داستان متفاوت از داستان اصلي، اثري بهتر از آن خلق كنيم.» همچنين پيشنهاد مي‌شود كه قسمتي از يك داستان كوتاه كه كودكان با آن آشنايي ندارند، خوانده شود و پس از اينكه شخصيتي در داستان معرفي شد يا حادثه‌اي رخ داد، از آنها خواسته شود مسائلي را كه احتمالاً در پاراگراف بعدي به وقوع خواهد پيوست، پيشگويي كنند. پس از اجراي اين تمرين، كودكان بايد در گروه‌هاي كوچك‌تر، به اظهارنظر در مورد نحوه پايان يافتن داستان بپردازند.
اي پال تورنس نيز كه از محققان برجسته در زمينه خلاقيت است، توصيه مي‌كند كه پس از نقل داستان، از كودكان بخواهید اصل مطلب را به شكل يك تصوير، يك شعر يا شعار، يك تم يا علامت انتزاعي خلاصه كنند. روش ديگر، تشويق كودكان براي يافتن راه‌حل‌هاي ظريف براي مسئله يا گره اصلي يك داستان است. روش ديگري مرسوم به «تور جادويي» نيز توسط تورنس به كار رفته است. در اين روش، او تكه تورهاي نايلوني در اختيار كودكان گذاشته و از آنها می خواست خودشان را در قالب هر كس يا هر چيزي كه دوست دارند، تجسم و نقش آن را بازي كنند. سپس، تمام گروه، با توجه به نقش‌هايي كه هنرپيشگان براي تور جادويي انتخاب كرده‌اند، داستاني را خلق مي‌كنند .
بسياري از صاحب‌نظران و مربيان هنر نيز نقاشي همراه با قصه‌گويي را توصيه مي‌كنند. جان لينكستر مي‌گويد: «من براي تشويق دانش‌آموزان جوان، بالغ و بزرگسال به انجام انواع كارهاي هنري خلاق، از داستان‌ها استفاده كرده‌ام. داستان گفتن نوعي سرگرمي است ولي رسم داستان همزمان با آنچه گفته مي‌شود، هيجان‌انگيزتر است .دستور آن به شرح زير است: ١. تمام مدتي كه داستان‌گفته مي‌شود، آن را رسم كنيد. ٢. با يك يا چند وسيله يا مواد ترسيمي رسم كنيد. ٣. تا پايان داستان، كار رسم كردن را ادامه دهيد.» روش ديگر، درست كردن مواد خواندني با استفاده از حرف‌هاي كودك است. به اين ترتيب كه مربي داستان‌هايي را كه كودك مي‌گويد، با جملات خودش، در همان موقع، روي ورقه‌هايي مي‌نويسد و براي او مي‌خواند. در اين روش توصيه مي‌شود كه بگذارند بچه‌ها آزادانه و بدون ترس و فشار صحبت كنند، زيرا اين عوامل، بازدارنده خلاقيت است .
تمام روش هايي كه برای قصه‌گویی خلاق بیان شد، به راحتی در خانه و مدرسه قابل اجرا است. نكته مهم آن است كه در حين انجام اين فعاليت‌ها، از انتقاد و ارزيابي كودكان پرهیز کنید و آنها را به رقابت وادار نكنيد. لازم است كه به ايده‌هاي نو و ابتكاري كه توسط آنان ارائه مي‌شود، بها داده شود و داستان‌ها متناسب با سن آنها انتخاب شود.
![تجدید میثاق کارکنان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س]](/files/fa/news/1402/7/5/34719_909.jpg "تجدید میثاق کارکنان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س]")
