Thursday 28 March 2024| ۲۳: ۴۳ - پنجشنبه ۰۹ فروردين ۱۴۰۳
کد خبر: ۸۱۷۳
تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۳:۵۴
گفتاری از آيت الله سید حسن خمینی؛
خیرخواهی برای دیگران به خصوص آنها که در دل خصومتی نسبت به شخص دارند، باعث تلطیف قلوب و ایجاد محبت میان مردم می شود.
در ایام ماه مبارک رمضان امسال، یادگار گرامی امام آيت الله سید حسن خمینی طی سلسله یادداشت هایی، به اختصار به شرح دعای مکارم الاخلاق می پردازد.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني آستان، امروز بخش چهاردهم این یادداشت ها تحت عنوان «جبران بدی دیگران با خوبی و نیکی»، از نظر مخاطبان ارجمند می گذرد:
 
امام سجاد علیه السلام در فراز دیگری از دعای شریف مکارم الاخلاق، از خدای متعال توفیق می خواهد که بتواند بدی را با خوبی، ناراستی را با خیرخواهی، دوری گزیدن و بریدنِ ارتباط را با نیکویی، محروم کردن را با بذل و بخشش و ... پاسخ دهد. یعنی در پاسخ به کسانی که بدی او را می خواهند، به آنها خوبی و خیرخواهی کند. این درجه و مرتبه، بالاترین مراتب کرامات اخلاقی و سجایای انسانی است. آدمی باید از روحی بلند و نفسی مطیع و سینه ای فراخ بهره مند باشد تا بتواند با کسی که به او ظلم و بدی کرده، به دلسوزی و نیک خواهی رفتار و به او خوبی کند و حتی از حق خود بگذرد تا شاید قلب طرف مقابل، خاشع شود و راه خیر و صلاح در پیش گیرد.
امام زین العابدین در این بخش از نیایش، بعد از اهدا درود به حضرت محمد صل الله علیه و آله و خاندان طاهرین ایشان، خصلت ها و صفاتی از خدا طلب می کند که سجایای انسانی را به نهایت و کمال می رساند و آدمی را به جایگاهی از خلوص و بندگی می رساند که همه انسان ها را بندگان و عیال الله می داند و از سر دلسوزی و خیرخواهی، از اشتباهات و خطایای آنها می گذرد و با رفتاری مشفقانه می خواهد که متعرضین و خطاپیشه گان را اصلاح کند و آنها را به راه راست بخواند.
امام علیه السلام از خدا طلب می کند: «اللهم صل علی محمد و آله و سددنی لان اعارض من غشنی بالنصح و اجزی من هجرنی بالبر»: پروردگارا بر محمد و آل طاهرینش درود فرست و به من توفیق ده تا برای کسانی که به من نیرنگ زده اند، خیرخواه باشم و با لطف مقابله کنم و مرا موفق بدار تا عمل کسانی که از من دوری می کنند و یا رشته ارتباط گسسته اند، را به خوبی و نکویی پاسخ دهم.
«سدد» به معنای توفیق دادن و موفق شدن است. «عارض» معارضه و مقابله معنامی دهد و «غِش» به یکرنگی نکردن و چیزی را زیبا جلوه دادن درحالی که فی الواقع نیکو نیست و معیوب است، گفته می شود. (ریاض السالکین/ ج3/ ص332) معنای «نصح» خیرخواهی و مصلحت سنجی و دلسوزی برای طرف مقابل است. همچنین به عمل خالصانه و از سر صدق نیز نصح می گویند. سید علی خان، شارح صحیفه سجادیه آنرا به اراده کردن خیر و مصلحتِ طرف مقابل، قولاً و فعلاً معنا کرده است. (ریاض السالکین/ ج3/ ص333)
«اجزی» به جبران کردن کاری با کار دیگر و پاسخ دادن به عملِ شخص دیگر، گفته می شود. «هجر» نیز به معنای ترک کردن است و اینجا منظور قطع رابطه و ترک معاشرت است.
مضمون این بخش از دعا که اجمال می توان آن را «پاسخ دادن بدی با خوبی» نام نهاد، از اموری است که مورد توصیه و تشویق حضرات معصومین علیهم السلام بوده و آن را از بالاترین و کامل ترین ویژگی های انسانی و سجایای رفتاری برشمرده اند. پیامبر گرامی اسلام در ضمن خطبه ای خطاب به مومنان می فرماید: «الا اخبرکم بخیر خلائق الدنیا و الاخره: العفو عمن ظلمک و تصل من قطعک و الاحسان الی من اساء الیک و اعطاء من حرمک» آیا شما را باخبر کنم از بهترین خصلت انسان ها در دنیا و آخرت؟ آنکه از ظلمی که شما شود گذشت کنید، به کسی که قطع ارتباط کرده دوباره مرتبط شوید، به کسی که به شما بدی کرده احسان کنید، و به کسی که نعمتی را از شما منع کرده، بخشش کنید. (کافی/ ج2/ ص107) شخصی با چنین خصوصیات اخلاقی و سجایای رفتاری، بی شک در بالاترین مراتب انسانیت قرار دارد و دارای کامل ترین مکارم اخلاقی و معالی رفتاری است.
سید الساجدین در این دعا از باری تعالی می خواهد که توفیق نصح و خیرخواهی نسبت به مردم، به او اعطا شود. خیرخواهی برای دیگران به خصوص آنها که در دل خصومتی نسبت به شخص دارند، باعث تلطیف قلوب و ایجاد محبت میان مردم می شود. حضرت علی علیه السلام می فرماید: النصح یثمر المحبه و الودّ ومن اخلاق الکرام خیرخواهی و یکرنگی، محبت و دوستی به بار می آورد و از خصلت های بزرگواران است. (رک: میزان الحکمه/ ج12/ ص213) و پیامبر اعظم صل الله علیه و آله  فرمود: «لینصح الرجل منکم اخاه کنصیحته لنفسه» هریک از شما همانگونه که خیرخواه خویش است، باید خیرخواه برادر مومنش نیز باشد. (کافی/ ج4/ ص208) پس باید با کرامت و سینه باز، از اشتباهات و خطاهای دیگران گذشت و بخشید و به آنها مهربانی کرد به این امید که قلبشان نرم شود و راه مودت و محبت در پیش گیرند و صراط مستقیم را بیابند. البته این بخشش و نصح، مجوزی برای اعمال غش و انجام فریبکاری نیست بلکه در شرع مقدس و آموزه های اخلاقی، فریبکاری و خیانت به اعتماد دیگران و غش کردن، از اموری است که بسیار ناپسند شمرده و از آن نهی شدید شده است. قال النبی صل الله علیه و آله «من بات و فی قلبه غش لاخیه المسلم بات فی سخط الله تعالی و اصبح کذلک و هو فی سخط الله حتی یتوب و یرجع و ان مات کذلک مات علی غیر دین الاسلام»: هرکس شب را به سر برد و در دلش نسبت به برادر مسلمانش غش و خیانتی باشد، آن شب را در خشم خدای تعالی سپری کرده است و روزش را نیز به همین گونه در خشم و ناخشنودی خداوند به سر برد. مگر اینکه توبه و بازگشت کند و اگر در چنین حالتی بمیرد، بر غیر آیین اسلام مرده است. (میزان الحکمه/ ج12/ ص426)
درخواست دیگر امام سجاد علیه السلام نیزاین است که: خدایا توفیق عنایت کن تا عمل کسانی را که از من دوری می جویند، با احسان به آنان پاسخ دهم. این جبرانِ خوبی به جای بدی، و عکس العمل نیک در پاسخ به عملِ ناپسند، جز با عنایت حضرت و قلبی بی آلایش و با صفا، امکان پذیر نیست.
نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
عناوین برگزیده
آخرین اخبار
پربازدید ها
پربحث ترین عناوین