سیدعباس صالحی، رویکرد «اجلاس تبیین اندیشه‌های امام خمینی(ره) در حوزه فرهنگ و هنر» را علمی ارزیابی کرد و درباره نگاه امام خمینی به موضوع هنر گفت: امام خمینی یک حکیم و عارف در حوزه هنر بود و این تعبیر را داشت که هنر انقلابی، اسلامی و دینی، آن هنری است که مرکزش جمال حق است.
به گزارش خبرنگار آستان مقدس امام خمینی(س)، آئین تجدید میثاق با آرمان‌های امام راحل، مقام معظم رهبری و انقلاب اسلامی و شرکت در «اجلاس تبیین اندیشه‌های امام خمینی(ره) در حوزه فرهنگ و هنر» چهارشنبه (29 بهمن‌ماه) سید‌حسن خمینی، تولیت حرم مطهر امام خمینی(ره)، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونان و مدیران ستادی و سازمان‌های ذی ربط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حرم مطهر امام‌خمینی(ره) برگزار شد.
صالحی، ضمن گرامی‌داشت یاد امام خمینی(ره) شهدا انقلاب، مدافع حرم و شهدای قیام تبریز بیان کرد: به شکل سنتی، سالانه ایام دهه فجر این توفیق را داشتیم که در این فضا حضور پیدا کرده و با امام راحل و شهدا تجدید بیعت داشته باشیم. امسال به نظر آمد این بُعد شاعرانه که بسیار هم مهم است و نباید مغفول بماند، می‌تواند با بُعد معرفتی در حوزه فرهنگ و هنر همراه باشد و برگزاری اجلاس تبیین اندیشه‌های امام خمینی(ره) در حوزه فرهنگ و هنر به‌مناسبت ایام دهه فجر، خدمتی برای بازاندیشی اندیشه امام خمینی(ره) در حوزه فرهنگ و هنر است.
وی عنوان کرد: شاید سبک بدی نباشد که در ایام دهه فجر، ارتباطمان با امام راحل به‌عنوان بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی ایران، رسمی برای بازاندیشی و نواندیشی نظام حکمرانی بر بنای اندیشه امام خمینی(ره) باشد. آغاز این جریان امروز و در حرم مطهر امام خمینی اتفاق افتاد و امیدواریم که استمرار پیدا کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه، اجلاس تبیین اندیشه‌های امام خمینی(ره) در حوزه فرهنگ و هنر، یک اجلاس علمی است، اشاره کرد: می‌خواهم اشاره‌ای به نگاه امام خمینی در حوزه هنر داشته باشم که یکی از چند شاخه موضوعات این اجلاس است. امام شخصیت چندبعدی داشت که آثار ترکیب این شخصیت‌ها در نوع نگاه امام خمینی(ره) به این مقوله مشخص بود.
وی ادامه داد: امام خمینی از یک سو، شخصیت مرجع، فقیه، مجتهد و از سوی دیگر شخصیتی سیاسی، اجتماعی و بنیانگذار عظیم تاریخ انقلاب اسلامی بود. برداشت من از این موضوع این است که امام خمینی یک حکیم و عارف در حوزه هنر بود و این تعبیر را داشت که هنر انقلابی، اسلامی و دینی، آن هنری است که مرکزش جمال حق است. اهالی فرهنگ و هنر می‌دانند که امر هنر، فهم و خلق زیبایی‌هاست و امام تفسیر خود را از هنر این می‌داند که مرکز هنر، جمال حق است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه این بیان امام سه گزاره اصلی دارد، گفت: نخست آنکه خداوند زیبایی مطلق است؛ آن هم زیبای تابان، در عرصه ذات، صفات و اخلاق. مورد دیگر از منظر عرفانی این است که هستی، زیباست و نمی‌توانیم هستی را به دو بخش هستی زیبا و هستی غیرزیبا تقسیم کنیم. امام خمینی، در کتاب «چهل حدیث» این تعبیر را دارد که تمام ذرات کائنات، تجلی آن جمال جمیل عزوجل هستند و مورد آخر نیز این است که هرچه هستی ناب‌تر و خالص‌تر باشد، زیباتر است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: این اصول نگرش حکمی و عرفانی امام در معنای زیبایی است که طبعا جوهره و گوهر هنر با زیبایی مرتبط است؛ بنابراین از جوهره حکمی و عرفانی برمی‌آید که هنر انقلابی، اسلامی و دینی آن هنری و مرکزش جمال حق است.
به‌گفته صالحی، بُعد دیگر وجودی حضرت امام خمینی(ره)، بُعد فقهی است. امام یک مجتهد برجسته، فقیه کم‌مانند در مبانی تاسیسی، تکمیلی و تطبیقی است. روش‌شناسی فقهی امام در حوزه هنر، گره‌گشایی بسیاری داشت که هنوز ناتمام مانده است.
وی اشاره کرد: به پنج بُعد روش‌شناختی امام اشاره می‌کنم که در حوزه هنر بسیار کارگشا بود اما بهره کافی از آن گرفته نشد؛ نکته نخست این است که باید دید،عناوینی که به‌عنوان عناوین هنری می‌شناختیم، این است که چه مقدار از آن‌ها عناوین ذاتی هستند؟ نکته دوم، نقش عزم و اراده است؛ اینکه شما به چه منظور کاری را انجام می‌دهید؟ اینکه یک عنوان با اراده می‌تواند حکمی داشته باشد و اراده‌ای دیگر می‌تواند حکم دیگری داشته باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: نکته دیگر، مصلحت است. امام نه تنها در نظام اسلامی بلکه در نظم اجتماعی مصلحت‌رو بودند که این مصلحت‌ها، عناوین و احکام را متدین می‌کند. امام یک فقیه اجتماع‌گرا بود و این با یک فقاهت فردگرایانه بسیار متفاوت است. امام صرفا یک فقیه، با نگاه حکومت اسلامی و دینی نبود بلکه در کنار آن یک فقیه اجتماع‌گرا بود و نظم و نظام اجتماعی را می‌فهمید و درک می‌کرد و نکته بعد، عنصر زمان و مکان است؛ چراکه امام، نگاه جدیدی را با این نگاه به فضای فراغت اجتماعی آورد.
صالحی اشاره کرد: به‌نظر می‌آید که باید بتوانیم در جریان نظری هنر بیش از گذشته از امام بهره‌مند شویم. آخرین نکته بعد رهبری اجتماعی، سیاسی رهبر بزرگ انقلاب است و امام در این قسمت چارچوب‌هایی را برای هنر مشخص کرده است. نکته اول این است که هنر باید تفکرزدا و غفلت‌زدا باشد. هنر اسباب غفلت نیست بلکه اسباب فطرت و تفکر است.
وی افزود: نکته بعد این است که هنر باید تربیت‌کننده روح عزت باشد و هنرمندان، نویسندگان و شاعران باید روح شجاعت و حماسه را تقویت کنند و آخرین مطلب این که هنر باید در خدمت انصاف، عدالت ملی و جهانی باشد. هنر باید زبان خاموشان و بی‌رسانه‌ها باشد. هنر در عرفان اسلامی ترسیم روشن عدالت، شرافت، انصاف و تجسم تلخ‌کامی گرسنگان مغضوب و قدرت افول است.
صالحی در پایان عنوان کرد: در پایان سپاس‌گزاریم که با مشارکت نهادهای ذی‌ربط این رویداد رقم خورد و امیدواریم که به‌عنوان یک سنت ثابت ادامه‌دار باشد تا مجموعه نهادها و سازمان‌های مرتبط به‌طور پیوسته از این مرجع و منبع فکری ارتزاق کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: این اصول نگرش حکمی و عرفانی امام در معنای زیبایی است که طبعا جوهره و گوهر هنر با زیبایی مرتبط است؛ بنابراین از جوهره حکمی و عرفانی برمی‌آید که هنر انقلابی، اسلامی و دینی آن هنری و مرکزش جمال حق است.
به‌گفته صالحی، بُعد دیگر وجودی حضرت امام خمینی(ره)، بُعد فقهی است. امام یک مجتهد برجسته، فقیه کم‌مانند در مبانی تاسیسی، تکمیلی و تطبیقی است. روش‌شناسی فقهی امام در حوزه هنر، گره‌گشایی بسیاری داشت که هنوز ناتمام مانده است.
وی اشاره کرد: به پنج بُعد روش‌شناختی امام اشاره می‌کنم که در حوزه هنر بسیار کارگشا بود اما بهره کافی از آن گرفته نشد؛ نکته نخست این است که باید دید،عناوینی که به‌عنوان عناوین هنری می‌شناختیم، این است که چه مقدار از آن‌ها عناوین ذاتی هستند؟ نکته دوم، نقش عزم و اراده است؛ اینکه شما به چه منظور کاری را انجام می‌دهید؟ اینکه یک عنوان با اراده می‌تواند حکمی داشته باشد و اراده‌ای دیگر می‌تواند حکم دیگری داشته باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: نکته دیگر، مصلحت است. امام نه تنها در نظام اسلامی بلکه در نظم اجتماعی مصلحت‌رو بودند که این مصلحت‌ها، عناوین و احکام را متدین می‌کند. امام یک فقیه اجتماع‌گرا بود و این با یک فقاهت فردگرایانه بسیار متفاوت است. امام صرفا یک فقیه، با نگاه حکومت اسلامی و دینی نبود بلکه در کنار آن یک فقیه اجتماع‌گرا بود و نظم و نظام اجتماعی را می‌فهمید و درک می‌کرد و نکته بعد، عنصر زمان و مکان است؛ چراکه امام، نگاه جدیدی را با این نگاه به فضای فراغت اجتماعی آورد.
صالحی اشاره کرد: به‌نظر می‌آید که باید بتوانیم در جریان نظری هنر بیش از گذشته از امام بهره‌مند شویم. آخرین نکته بعد رهبری اجتماعی، سیاسی رهبر بزرگ انقلاب است و امام در این قسمت چارچوب‌هایی را برای هنر مشخص کرده است. نکته اول این است که هنر باید تفکرزدا و غفلت‌زدا باشد. هنر اسباب غفلت نیست بلکه اسباب فطرت و تفکر است.
وی افزود: نکته بعد این است که هنر باید تربیت‌کننده روح عزت باشد و هنرمندان، نویسندگان و شاعران باید روح شجاعت و حماسه را تقویت کنند و آخرین مطلب این که هنر باید در خدمت انصاف، عدالت ملی و جهانی باشد. هنر باید زبان خاموشان و بی‌رسانه‌ها باشد. هنر در عرفان اسلامی ترسیم روشن عدالت، شرافت، انصاف و تجسم تلخ‌کامی گرسنگان مغضوب و قدرت افول است.
صالحی در پایان عنوان کرد: در پایان سپاس‌گزاریم که با مشارکت نهادهای ذی‌ربط این رویداد رقم خورد و امیدواریم که به‌عنوان یک سنت ثابت ادامه‌دار باشد تا مجموعه نهادها و سازمان‌های مرتبط به‌طور پیوسته از این مرجع و منبع فکری ارتزاق کنند.
![تجدید میثاق کارکنان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س]](/files/fa/news/1402/7/5/34719_909.jpg "تجدید میثاق کارکنان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س]")
