گفتمان تدبیر و امید اگر دچار اختلاف نشود در انتخابات ۹۶ پيروز مي شود

دهمین دوره قوه مقننه در شرایطی شروع به کار كرد که پس از سه دوره حاشیه نشینی مطلقِ اصلاحات، حالا آن‌ها سهم قابل توجهی از کرسی های سبز بهارستان را از آن خود می بینندهمچنین تحلیل هایی درباره فضای دو جناح راست و چپ در سال منتهی به انتخابات ریاست جمهوری حضوری پررنگ در ادبیات سیاسی این روزهای کشور دارد. 

لطف الله آجدانی مورخ و مدرس دانشگاه در گفت‌و‌گویی با خبرنگار آستان، با تاکید بر اینکه "بدون تردید در مجلس دهم جبهه اصوالگرایی اکثریت خود را در مجلس از دست داده است. بهارستان در مجلس دهم شاهد اکثریت نسبی طیف‌های مختلف اصلاح طلبان و اعتدال گرایان و مستقلین نزدیک به دولت خواهد بود." به پرسش های مطرح شده  خبرنگار آستان، پاسخ می دهد: 

انتخابات مجلس دهم نشان دهنده تداوم عزم و اجماع نسبی اکثریت مردم برای تغییر در وضع موجود با رویکرد اصلاحات و اعتدال است. پیروزی نسبی اصلاح طلبان و اعتدالگرایان حامی دولت تدبیر و امید در انتخابات مجلس دهم به صراحت دربردارنده این پیام است که اکثریت جامعه ایرانی به روحانی و تیم مدیریتی او و تدبیر آنان برای برعهده داشتن مسوولیت قوه مجریه اعتماد داشته و امیدوارند. نتیحه انتخابات مجلس دهم نشان داد که حضور اندیشه و گفتمان اعتدال و اصلاحات در ایران، افراطی‌گری را به شدت دچار چالش کرده است. 

بدون تردید در مجلس دهم جبهه اصوالگرایی اکثریت خود را در مجلس از دست خواهد داده و حاشیه نشین خواهد شد. بهارستان در مجلس دهم شاهد اکثریت نسبی طیف‌های مختلف اصلاح طلبان و اعتدال گرایان و مستقلین نزدیک به دولت خواهد بود. 

پاسخ این پرسش را باید در علل و عوامل متعددی جست‌و‌جو کرد. بخشی از این ناکامی را باید در ناکارآمدی شعار‌ها و برنامه‌های منسوبین به اصولگرایی و عدم اقبال عمومی اکثریت نسبی جامعه از آن شعار‌ها و برنامه‌ها جست‌و‌جو کرد. اکثریت نسبی مردم نشان دادند که برای اداره حکومت و جامعه، خواهان سیاست‌ها و برنامه‌های مبتنی بر عقلانیت و اصلاحات و اعتدالی هستند که دولت تدبیر و امید روحانی را انعکاسی از آن می‌دانند. همچنین بخش دیگری از شکست انتخاباتی اصولگرایان در تقابل آنان با جریان اصلاحات و اعتدال حامی دولت را باید از یکسو در عدم وحدت و حتی تنش میان بعضی از طیف‌های مهم سیاسی اصولگرایان با یکدیگر و از سوی دیگر در سرخوردگی عده‌ای از بدنه اجتماعی اصولگرایان از بعضی از رهبران و احزاب اصولگرایی دانست. 

انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ آبستن اتفاقاتی خواهد بود که ریشه در چگونگی مواضع طیف‌های مختلف سیاسی منسوب به جناح‌های مختلف اصولگرا و جبههٔ اصلاحات و اعتدال و عملکرد دولت تدبیر و امید و پیامدهای داخلی و خارجی دوره پابرجا در حوزه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و به ویژه اقتصادی آن خواهد داشت. قطعا هر دو جبهه اصولگرایان و جبهه اصلاحات و اعتدال برای پیروزی آسان در انتخابات کار سختی را پیش روی خواهند داشت. اما نباید تردید کرد که راه اصولگرایان به ویژه بعد از ناکامی‌های نسبی آنان در انتخابات مجلس دهم در سطح کشور و ناکامی مطلق آنان درسطح تهران، ناهموار‌تر است. به ویژه آنکه تحقق بخشیدن به ضرورت ایجاد وحدت سیاسی میان اصولگرایان کشور برای افزایش امکان و اقبال اجتماعی پیروزی آنان با توجه به شدت اختلافات میان بعضی از طیف‌های مهم آن با یکدیگر و نبودن یک شیخ و ریش سفید در میان آنان به عنوان یک نقطه ثقل و اتکا ی اطمینان بخش و راهگشا، چندان سهل الوصول به نظر نمی‌رسد. در حالی که اصلاح طلبان و اعتدالگرایان برای افزایش هم افزایی سیاسی طیف‌های مختلف خود از وجود چهره‌های وحدت بخش شاخصی چون آیت الله هاشمی رفسنجانی و دکتر حسن روحانی و چند چهره شاخص دیگر بهره‌مند هستند. معتقدم پرچم گفتمان اعتدال و عقلانی و تدبیر و امید به رهبری روحانی اگر دچار اختلاف نشود، سرنوشت انتخابات سال ۹۶ با پیروزی دولت تدبیر و امید و دکتر روحانی و اصلاح طلبان و اعتدالگرایان ایران گره خواهد خورد. 

قطعا شکست روحانی به عنوان نماینده جبهه اعتدال در ایران آرزو و تلاش بخشی از اصولگرایان است. تاکید می‌کنم بخشی از اصولگرایان و نه همهٔ آنان. چرا که بخشی از اصولگرایان دارای تفکر نسبی اعتدالگرایان به روحانی و دولت تدبیر و امید نزدیک هستند و یا حداقل فاصله کمتری در مقایسه با اصولگرایان افراطی مخالف روحانی و اصلاحات و اعتدال دارند. برای اصولگرایان مخالف روحانی قطعا ایده شکست دادن روحانی دلیل خوبی برای وحدت آنان است. اما نه این وحدت شرط کافی پیروزی آنان است و نه الزاما دلیلی برای بازگشت آنان به سوی احمدی‌نژاد. جای از اینکه بخش‌های از اصولگرایان میانه رو رابطه چندان نزدیکی با احمدی‌نژاد ندارند، حتی بخش‌های از اصولگرایان افراطی نیز علاقه چندانی به تجربه دوباره احمدی‌نژاد ندارند. احمدی‌نژاد و تفکر او در حال آخرین نفس‌های سیاسی خود هستند. شاید احمدی نژادی‌ها بخواهند و حتی بتوانند اندیشه‌های او را باز تولید کنند اما گزینه‌ای که بتواند‌‌‌‌ همان نقش رهبری و وحدت بخش پیشین احمدی‌نژاد در میان اصولگرایان را بازی کند هنوز وجود ندارد. و اساسا معتقدم اختلافات بسیاری از اصولگرایان با احمدی‌نژاد جدی‌تر از آن است که احمدی‌نژاد بتواند با استفاده از روحانی هراسی بخش‌های از اصولگرایان به محور ایجاد وحدت در میان مخالفان روحانی تبدیل شود. 

بر اساس قواعد دموکراسی و نیز قوانین انتخاباتی در جمهوری اسلامی راه برای حضور مجدد احمدی‌نژاد در رقابت‌های انتخاباتی بسته نیست. و این حق اوست  و او در استفاده کردن یا استفاده نکردن از این حق خود آزاد است. اما اگر او اندکی از هوشمندی سیاسی برخوردار باشد وارد رقابتی نخواهد شد که نشانه‌ها و نویدی چندان امید بخشی برای پیروزی او وجود ندارد. احمدی‌نژاد دیگر قادر نیست اجماع اصولگرایان مخالف روحانی را به دست آورد. از سوی دیگر با فرض اجماع اصولگرایان مخالف روحانی و جبههٔ اصلاحات و اعتدال بر روی احمدی‌نژاد نیز، این اجماع نمی‌تواند با اقبال عمومی در ایران روبرو شود. در نزد بسیاری از مردم ایران، احمدی‌نژاد یک اشتباه نابخشودنی تلقی می‌شود. اشتباهی که تاوان سنگینی را برای کشور ایران به دنبال داشته است. معتقدم دیگر حتی سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژاد نیز راه ناهموار سیاسی و اجتماعی او و هوادارانش را هموار نخواهد کرد. گرچه معتقدم اگر احمدی‌نژاد باهوش باشد در انتخابات ۹۶ شرکت نخواهد کرد، اما چون اطمینان ندارم که وی اینقدر باهوش باشد، امکان حضورش در رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری سال ۹۶ زیاد است، اما امکان پیروزی او اندک به نظر می رسد.