آیا روسیه شاهد ریاست جمهوری یک زن می شود؟

 موفقیت سیاستمداران زن در رهبری چند کشور مهم از جمله آلمان و کره جنوبی و همچنین برای نخستین بار پیشروی هیلاری کلینتون به عنوان یک بانو تا مرز تنها گزینه زن در تاریخ آمریکا برای برعهده گرفتن ریاست جمهوری این کشور از جمع گروه مردانه نامزدهای حزب دموکرات، سبب شده اندک اندک این مساله در جامعه روسیه نیز مطرح شود.

به گزارش آستان به نقل از ایرنا، هر چند در روسیه بیشتر نگاه مردانه در سطح عالی سیاسی وجود دارد، اما مسئولیت پرشمار بانوان در سطوح عالی سیاسی و اجتماعی مانند ریاست شورای فدراسیون روسیه، وزارت بهداشت،معاون نخست وزیر، مدیر کلی بانک مرکزی، رییس دیوان محاسبات، رییس کمیسیون انتخابات و سخنگویی وزارت خارجه سبب شده است، زنان هر روز بیش از گذشته حضور فعال تری در جامعه پیدا کنند که انتظار می رود این رویکرد گسترش یابد.

بالاترین سمت تحت مسئولیت زنان بر عهده خانم والنتینا ماتوویینکو رییس شورای فدراسیون روسیه (مجلس سنا یا علیا) است که نقش مهمی در تصمیم گیری های کلان ملی و فراملی دارد و سال 1394 در همین مجلس بزرگترین تصمیم سیاسی نظامی خارجی از زمان تشکیل روسیه پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 گرفته شد.

شورای فدراسیون روسیه به ریاست خانم ماتوویینکو در مهر ماه سال 1394 با درخواست رسمی دولت برای همکاری نظامی با ارتش سوریه و سرکوب تروریست های ضد سوری بویژه داعش و جبهه النصره موافقت کرد و بدین ترتیب نخستین عملیات برون مرزی و فرامنطقه ای نیروهای مسلح روسیه نو را رقم زد که همچنان با موفقیت ادامه دارد.

هر چند روسیه 25 سال پس از فروپاشی شوروی بر خلاف دوران 74 ساله حاکمیت کمونیستی، شاهد نقش پذیری بسیار زیاد زنان در سطوح مختلف است، اما هنوز تردیدهایی برای عملی شدن این تحول بزرگ اجتماعی سیاسی وجود دارد که یک بانو مسئولیت رهبری بزرگترین کشور جهان مسلح به قدرت اتمی را بر عهده بگیرد.

در رابطه با این مساله توجه به دو زیر ساخت مهم کنونی نیاز است که با وجود سال ها سلطنت زنان در دوره روسیه تزاری، هنوز باور اجتماعی به بانوان برای نقش آفرینی های بزرگ سیاسی مستقل از مردان به صورت تعیین کننده شکل نگرفته و دوم ساختار حاکمیتی می باشد که مانند تقریبا تمامی کشورهای دیگر جهان مردانه است.

نتایج یک پژوهش اجتماعی انجام شده توسط موسسه نظرسنجی روسی «لوادا سنتر» که مارس 2016 منتشر شد، نشان می دهد که 32 درصد روس موافق مسئولیت یک زن به عنوان رییس جمهوری در 10 تا 15 سال آینده هستند، در حالیکه «نه» پاسخ قاطع 49 درصد دیگر بود.

ولادیمیر پوتین که هنوز می تواند برای چهارمین دوره تصدی غیر پیوسته این مسئولیت از سوی حزب دارای اکثریت روسیه واحد در انتخابات مارس 2018 خود را نامزد کند، نیز در این زمینه یک دیدگاه بینابینی دارد. 

به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، پوتین 26 فروردین سال جاری در کنفرانس خبری پخش مستقیم در پاسخ به پرسش یک دختر نوجوان که «آیا زنان می توانند در آینده سرپرستی روسیه کشوری را که باید با آمریکا مقابله کند بر عهده بگیرند»، پاسخ داد: نباید به فکر تقابل با آمریکا باشیم، بلکه باید با مشکلات داخلی رویارو شویم یعنی با جاده ها (پرتصادف و پرتلفات)، بهداشت و سلامت و مسائل اقتصادی و شاید فقط یک زن می تواند از عهده (حل) چنین مشکلاتی برآید.

این پاسخ پوتین می تواند نشان دهد، مدیریت زنان در حوزه های کلان بیشتر در عرصه ملی، داخلی، اجرایی، سازمانی و حل مشکلاتی که روسیه در درون با آن مواجه است کاربرد دارد، زیرا مدیریت های پیگیرانه و جدی بانوان را می طلبد.

همزمان نشانه هایی از تمایل زنان برای گسترش نقش پذیری بیشتر بانوان در روسیه دیده می شود که هر چند با توجه به واقعیات کنونی، نمی تواند در برگیرنده تصدی ریاست جمهوری توسط یک زن در آینده ای نزدیک باشد، اما می تواند ساختار سازی برای رسیدن به این هدف در آینده ای کمی دورتر تعبیر شود.

اسپوتنیک به نقل از ماتویینکو رییس شورای فدراسیون روسیه که بین زنان دارای مسئولیت، عالی ترین پست را در اختیار دارد، نوشته است که «تغییرات ساختاری در این زمینه رخ داده است، طی 20 سال شمار زیادی زن در روسیه با کارنامه درخشان و جالب توجه در تجارت، بانکداری، رهبری افکار اجتماعی، سیاست و مجلس داشته ایم. امروز به بانوان نه به جنسیت بلکه به تخصص، حرفه، دانش، عقل و توانایی تاثیرگذاری آنان توجه می کنند.»

هر چند روسیه مانند تقریبا تمامی کشورهای دیگر جهان ساختاری مردانه در مدیریت عالی دارد، ولی تحت تاثیر کارنامه زنان موفق در رهبری چند کشور، شاهد تغییرهای تدریجی مثبت در نگرش به توانمندی های سیاسی و فراملی بانوان برای برعهده گرفتن مسئولیت های عالی است که بخشی از این باور ریشه در سلطنت بانوان در روسیه تزاری دارد .

کاترین اول همسر دوم پطر کبیر معروف ترین تزار روسیه (از سال 1727-1725)، آنا ایوانووا دختر برادر پطر کبیر (1740-1730) الیزابت پطرونا دختر پطر کبیر (1761-1741) و کارترین کبیر که در سال 1762 به سلطنت رسید و 34 سال بر این کشور حکومت کرد.

هر چند تحول بزرگ برعهده گرفتن مسئولیت ریاست جمهوری روسیه از سوی یک زن، نمی تواند حداقل در آینده ای نزدیک (حداقل یک دهه) رخ دهد، ولی با شتاب گرفتن تغییر در نگرش ملی برای اعتماد بیشتر به بانوان در عرصه های سیاسی کلان بویژه تحت تاثیر سرنوشت انتخاباتی هیلاری کلینتون، نباید این احتمال را از نظر دور داشت که شاید در آینده نه چندان دور برای نخستین بار در تاریخ اتحاد جماهیر شوروی متلاشی شده و روسیه نو یک بانو از کاخ تاریخی کرملین در میدان سرخ مسکو رهبری این کشور بزرگ را بر عهده گیرد.