امام خمینی(س) وارث تجربه همه فقها در طول تاریخ بود

 مسئول انجمن‌های علمی حوزه، گفت: امام خمینی(ره) وارث تجربه هزار و ۲۰۰ ساله فقها در طول تاریخ بود و توانستند نظریه ولایت فقیه را به نتیجه برسانند.

به گزارش آستان به نقل از مهر حجت‌الاسلام محسن مهاجرنیا در نشست آسیب‌شناسی جریان اصولگرایی که به همت مجمع هماهنگی پیروان امام رهبری استان قم برگزار شد با اشاره  به اینکه علمای شیعه در طول تاریخ بسیار زحمت کشیدند تا حکومت ایده‌آل آنها امروز به ثمر برسد، اظهار داشت: بعد از غیبت امام عصر(عج) علما یک قرن متحیرّ بودند و اصلاً نمی‌دانستند چه باید بکنند. برای همین فقط دنبال حفظ تراث و جمعآوری احادیث معصومان رفتند. در این دوره‌ تحیّر، محدثینی پرورش یافتند که این محدثین ضرورت ایجاد یک نظم سیاسی توسط شیعه را در منظومه روایات مطرح کردند. بنابراین اولین گروه از متفکران سیاسی را باید در میان محدثین شناسایی کرد.

وی افزود: در دوره نخست بعد از غیبت که شرایط خفقان برای عالمان شیعه بسیار سخت بود و افق روشنی برای سامان دادن به وضعیت شیعه در دوره غیبت و تشکیل حکومت استقلالی دیده نمی‌شد، هویت تشیع در معرض خطر قرار گرفت و با توجه به اینکه هر نوع همکاری با دستگاه ظلمه ممنوع شرعی بود و فشار و آزار و اذیت هم به اوج رسیده بود، علماء برای ادامه این وضعیت باید فکری می‌کردند.

این پژوهشگر اندیشه سیاسی در حوزه علمیه اظهار داشت: برای اولین بار شیخ مفید در المقنعه فتوای نقض تحریم تعامل با سلاطین جور را صادر کرد. او اعلام نمود هر فقیهی که می‌تواند وارد دستگاه سیاسی شود و مسئولیت استانداری، بخشداری، نقابت و قضاوت و عاملیت را بپذیرد بر قاطبه شیعیان واجب است از او حمایت کنند و به آنها مراجعه کنند.

وی افزود:‌ آنچه در فتوای شیخ مفید اهمیت دارد این است که او رسماً اعلام کرد همه‌ آنها از طرف امام زمان(عج) مشروعیت دارند «من تأمر علی الناس من اهل الحق بتمکین ظالم له و کان امیراً من قبله فی ظاهر الحال فانّما هو امیر فی الحقیقه من قبل صاحب الامر(عج)» اگر چه در ظاهر منصوب شده سلطان جور هستند. در واقع شیخ با این فتوا تلفیق ولایت فقیه با سلطان جائر، می‌خواست مکتب را با چنگ و دندان حفظ کند. این فتوای ششصد سال مبنای رفتار سیاسی شیعه بود.

حجت الاسلام مهاجرنیا با اشاره به وارد شدن یک صوفی سنی به نام شاه اسماعیل صفوی به سیاست و رفتن به جنگ بقایای مغول در ایران در آغاز قرن دهم، اظهار داشت: شاه اسماعیل صفوی بعد از سرکوبی همه شورش ها و تجزیه طلبی‌ها در ایران، قدرتش را تثبیت کرد و صفویه را در اصفهان و قزوین، بنیان‌گذاری کرد و در حین مبارزه شیعه شد. اولین کاری که کرد ایجاد قدرت متمرکز در ایران و سپس او و خلف او به عتبات و به علما نامه نوشتند که بیایید و حکومت اسلامی را اداره کنید.

وی ادامه داد: بعد از دوره ششصد ساله فتوای شیخ مفید این دومین تحول سیاسی در اندیشه سیاسی شیعه بود که از تلفیق حکومت با سلاطین ظالم به تلفیق ولایت فقیه با شاهان به اصطلاح عادل روی آورد. اما به دلیل عدم آمادگی علماء برای تشکیل ولایت مستقل باز ولایت فقیه تلفیقی با سلطان مبنا قرار گرفت. محقق کرکی از جبل عامل لبنان به ایران آمد واذن شرعی حکومت را به شاهان صفوی داد که به جای وی حکومت کنند و او نظارت نماید. این دوره ادامه داشت تا زمان شاه سلطان حسین که با فقها نساخت و در دوره‌ی زندیه و افشاریه و قاجاریه، علما عملاً به حاشیه رفتند و ولایت فقیه که حق آنها بود از آنها گرفته شد.

مسئول انجمن‌های علمی حوزه با اشاره به تقویت پایگاه اجتماعی علما در این دوره و قدرت گرفتن آنها در زمان مشروطه و پس از فتوای تحریم تنباکو، گفت: وقتی علما مشروطیت را گرفتند، شرایط جدید و عصر مواجهه با مدرنیته بود و هنوز نمی‌دانستند باید چطور عمل کنند. نه می‌دانستند مشروطه چیست و نه از قانون‌گذاری سررشته داشتند. در این زمان بود که نسل اول روشنفکران هم از غرب برگشتند و با وجود تحیّر علما، زمام کار را با استفاده از تجربیاتی که در غرب داشتند، به عهده گرفتند. محصول نهضت مشروطیت تجربه دوره سوم از ولایت فقیه بود که علما رضایت دادند که ولایت فقیه با شاه مشروط به شرع و قانون عرفی حکومت کنند.

وی با اشاره به اینکه امام راحل(ره) وارث هزار و دویست سال تجربه علمای شیعه در مواجهه با حکومت بود، ابراز داشت: در سال ۴۲ امام (ره) اعتراض کردند اما می‌دانستند که هنوز وقت تشکیل ولایت فقیه نرسیده چرا که نه نیروی کافی وجود داشت و نه برنامه‌ مملکت داری و نه مردم آمادگی حمایت داشتند.

حجت‌الاسلام مهاجرنیا افزود: گویا اراده الهی چنین بود که ایشان باید ۱۵ سال در کنار حرم امیر المومنین(ع) شاگردی کنند و برنامه ولایت فقیه را در آن‌جا تدوین و تدریس و برای آن کادرسازی کنند.

وی اظهار داشت: امام خمینی(ره) در سال ۱۳۵۷ احساس کردند زمان قیام فرا رسیده است و برنامه ولایت فقیه جهت تشکیل یک نظام تمام عیار اسلامی آماده شده و نسل نسبتاً با تجربه و آشنایی با مملکت داری از شاگردان و دوستاران امام شکل گرفته است. در این مدت مردم هم به میدان آمده اند.

این استاد حوزه تصریح کرد: امام راحل با درک موقعیت پنج اصل اساسی را اعلام کردند و وارد عمل شدند که این اصول شامل «امروز تقیه حرام است و همه باید وارد عمل شوند»، «شاهنشاهی از اول و بدون استثناء باطل، فاسد و خونخوار بوده است»، «هر نوع همکاری با دستگاه شاهنشاهی حرام است و شاه باید برود»، «حکومت مشروع در عصر غیبت، تنها ولایت فقیه است» و «بر همه مردم واجب است که قیام کنند و از استقلال و آزادی و تشکیل حکومت اسلامی حمایت کنند» بود.

وی افزود:‌ این اصول امام خمینی(ره)، نشان می‌دهد موازنه قوا به نفع مکتب اهل بیت(ع) و تشیع است و دیگر تقیه لازم نیست و شاهنشاهی هم نامشروع است و تعامل با او جایز نیست و ولایت فقیه و نیابت عامه فقهاء برای اولین بار به اصالت استقلالی خود دست یافت.

حجت‌الاسلام مهاجرنیا در پایان گفت: بنابراین امام با استفاده از تجربه‌های سه دوره گذشته یعنی «ولایت تلفیقی با سلطان جورعباسی»، «ولایت تلفیقی با سلطان شیعی صفوی» و «ولایت فقیه با سلطان مشروط قجری» نیابت از امام زمان(عج) را در جایگاه واقعی خودش قرار دادند و امروز این تراث ارزشمند و این نظام ولایی در اختیار ماست و با همه وجود باید از آن حفاظت و حراست کنیم و نگذاریم دچار آسیب شود.