بایدها و نبایدهای رابطه با آمریکا

احمد بخشایش

عضو کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس

درگفتگو اختصاصی با شبکه مجازی آستان مطرح شد ؛ با توجه به سابقه مشخص فعالیتهای ضد ایرانی آمریکا در زمان رژیم گذشته و قطع رابطه سی و چند سال پس از استقرار جمهوری اسلامی، فضایی توام با اختلاف و چالش را بین ایران و آمریکا شاهد هستیم. چرا که دو کشور در خاورمیانه با "دو نگاه مختلف" هدفهایی مشخص را دنبال می کنند به همین دلیل دیوار بی اعتمادی بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده دیواری بلند و غیر قابل عبور شده است که باید گفت آمریکایی ها باعث شده اند تا چنین ذهنیتی در اذهان ایرانی ها شکل بگیرد. چرا که به گواه تاریخ در مباحثی چون عراق و افغانستان حتی حاظر به همکاری شدیم، اما بلافاصله بعد از حل مشکل آنها مثل همیشه بر طبل تنازع کوبیدند. به همین دلیل بعد از بحث افغانستان دولت اصلاح طلب آقای خاتمی را محور شرارت نامید و بعد از همنشینی درباره عراق هم، به بهانه های واهی تحریمهایی را به ایران تحمیل کردند. تا مشخص شود که این کشور، به هیچ وجه قابل اعتماد نیست. البته این خصلتِ آمریکا برای کشور ما قابل پیش بینی بود و به همین دلیل در ایران تمایلی برای "اعتماد به آمریکا" مشاهده نمی شد. البته باید اذعان داشت که مذاکرات هسته ای نشان داد که ایالات متحده بالاخره حاضر شد تا مهر تاییدی بر مشروعیت نظام اسلامی بزند و به همین دلیل مردم ایران به این نتیجه رسیده است که آمریکایی حضور جدی ایران در نظام بین الملل را پذیرفته است. درباره بحث اسراییل هم باید گفت که تعامل با آمریکا، موجب می شود تا اسراییل هم بداند که ایران کشوری نیست که دست به تجاوز نظامی بزند. این در شرایطی است که جمهوری اسلامی تحت هیچ شرایطی حاضر به حضور نظامی در کشورها نیست و تا روزی که اسراییلی ها، ایران به اشکال مختلف تهدید نکنند، ما هم ابزار تهدید را به کار نخواهیم گرفت. البته باید اذعان داشت که "رابطه" برای فضای بین ایران و اسراییل محال است. همچنین این را هم باید در نظر داشت که امنیت آمریکا ریشه در امنیت اسراییل دارد و به همین باید آمریکایی ها را متوجه این کنیم که لازم نیست برای امنیت این کشور دلارهای حاصل از مالیات را صرف این مساله کند. چرا که اگر قرار بر رعایت حقوق ایران در جامعه جهانی باشد، جمهوری اسلامی هیچ دلیلی برای تهدید نظامی اسراییل ندارد و اسراییلی ها باید این واقعیت را بپذیرند و در نتیجه دست از کارهای آنچنانی خود بردارند. اما تا جاییکه همچنان اصرار به مقابله و دشمنی با حزب الله داشته باشد، همانطور که آمریکا از آنها دفاع خواهد کرد، ما هم از مردم مظلوم غزه حمایت جانانه ای خواهیم داشت. همچنین لازم به ذکر است که فضای بین اسراییل و ایران رابطه مستقیمی با فضایی دارد که جمهوری اسلامی با ایالات متحده دارد که همین مساله هم برای آمریکایی ها برای همکاری با ایران ایجاد انگیزه می کند، چرا که دیگر لازم نخواهد بود در طول سال مبلغ گزافی بالغ بر 2 میلیارد دلار به اسراییل پرداخت کند. در پایان باید به این تاکیدِ موکد توجه نشان داد که "گذشته چراغ راه آینده است" و بدانیم که در صورت رابطه احتمالی با آمریکا همیشه احتمال ضربه زدن است. به خصوص در بحث اسراییل که ایالات متحده در هر شرایط و فضایی برای آمریکایی ها اولویت است، امکان هرگونه خلف وعده ای وجود دارد. البته این دلیل خوبی برای تمایل نشان ندادن به همکاری نیست، چرا که قانون نانوشته ای در نظام بین الملل اینطور حکم می کند که "رابطه" باید با هر نوع سیستم و نگاهی برقرار شود تا بلکه فضا، برای استفاده از همه پتانسیلهای موجود در جهان فراهم شود. دقیقا به همین دلیل به تصمیم گیران وصیه می شود که با توجه به کاهش چشمگیر اختلافات هسته ای و در نتیجه ترمیم فضای دیپلماسی جمهوری اسلامی، سعی شان بر این باشد تا با جهان رابطه خوبی داشته باشند تا از این طریق، مشکلات به وجود آمده در دهه گذشته رنگ ببازند و فضا، فضایی مطلوب برای کاهش کاستی ها و افزایش رضایتمندی عمومی باشد.

نویسنده : علی پناهنده